فرهنگ‌سازی از کانون «مرصاد» محله جنت

مسجد حمزه (ع) یکی از این مساجد فعال در محله سراب، کانون نوجوانان و جوانان محله شده است. این نوجوانان در قالب کانون فرهنگی‌وهنری (مرصاد) فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی و هنری خوبی را در محله انجام می‌دهند. برای آشنایی بیشتر با فعالیت‌های کانون فرهنگی مرصاد، با مسئول آن گفتگو می‌کنیم.

 
برگزاری اولین کلاس قرآن

مرتضی حسین‌زاده، مسئول کانون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی مرصاد است و از سال‌های نوجوانی حضوری فعال در مسجد محله (حمزه) داشته است. او در همان دوران با شرکت فعالانه در مراسم و اعیاد مذهبی مورد توجه هیئت‌امنای مسجد حضرت حمزه (ع) قرار می‌گیرد و با پشت‌گرمی به این اعتماد و حمایت، اولین کلاس قرآن را در مسجد تشکیل می‌دهد.

او با اشاره به نبود امام‌جماعتی ثابت و همیشگی در مسجد محله می‌گوید: در آن زمان مسجد حمزه به دلایل مختلف (مالی، فکری و...) امام‌جماعت ثابت و مشخصی نداشت و هرهفته و ماه یک امام‌جماعت جدید به مسجد می‌آمد. همین موضوع باعث یک نوع بلاتکلیفی و بی‌سروسامانی در کار‌های دینی و فرهنگی در محله شده بود و امامان جماعت مسجد نیز فرصت انجام فعالیت‌های فرهنگی و دینی را نداشتند، این در حالی بود که نوجوانان زیادی که من هم یکی از آنان بودم، با ذوق فراوان به مسجد می‌آمدند، اما به دلیل نبود یک حامی و رهبر نمی‌توانستند کاری انجام دهند.

از این وضعیت سوت‌وکور و مرده خیلی ناراحت بودم. به همین دلیل برای جلوگیری از متواری شدن نوجوانان و دور شدن آنان از مسجد، اولین مسابقه قرآن‌خوانی با جایزه را برای نوجوانان محله در مسجد برگزار کردم. به بچه‌ها گفتم که باید در کلاس‌های روزانه روخوانی قرآن شرکت کنند و در پایان دوره نیز با شرکت در مسابقه قرآنی جایزه بگیرند.

حسین‌زاده با اشاره به بی‌تجربگی خود در زمینه برگزاری مسابقات می‌گوید: حرفی زده بودم و باید پای آن می‌ایستادم، اما دومشکل مهم وجود داشت؛ اولین مشکل طرح سوالات قرآنی متناسب با گروه سنی بچه‌ها بود و دومین مشکل تهیه جایزه‌ای مناسب برای برندگان. به همین دلیل دچار سردرگمی عجیبی شده بودم. سرانجام موضوع را با معلم قرآن مدرسه در میان گذاشتم. او که مشکل را فهمیده بود، برای کمک به من سوالات مسابقه قرآنی را طرح کرد. از طرف دیگر نیز برای خرید جایزه مسابقه مجبور شدم پول توجیبی یک‌ماهم را جمع کنم تا بتوانم جایزه‌ای مناسب تهیه کنم.

هرروز بعدازظهر بچه‌ها به مسجد می‌آمدند و سوره‌های مدنظر را می‌خواندیم. درباره سوالات مسابقه توضیح می‌دادم. دوره قرآن‌خوانی که تمام شد، مسابقه را در مسجد برگزار کردیم. بعد از پایان مسابقه و اعلام نتایج، چون نتوانستیم با پول‌های جمع‌آوری‌شده هدیه مناسبی بخریم، به نفرات اول تا سوم پول نقد دادیم. برنده‌های مسابقه نیز با همین پول یک توپ فوتبال چرمی خریدند و با همین توپ اولین تیم فوتبال محله تشکیل شد.

تاسیس کانون فرهنگی مرصاد

وی که در دوران نوجوانی با درایت خود توانسته بود تعدادی از بچه‌های محله را جذب مسجد و فعالیت‌های ورزشی بکند، دایره فعالیت خود را افزایش می‌دهد و با تشکیل چند تیم ورزشی، برگزاری کلاس قرآن و جلسات مذهبی دعای ندبه، کمیل و... تعداد دیگری از نوجوانان محله را جذب مسجد محله می‌کند. با افزایش فعالیت‌ها، وجود یک مکان مناسب و ثابت برای گروه احساس می‌شود و تلاش برای پیدا کردن یک جای مناسب، منتهی به تاسیس کانون فرهنگی مرصاد می‌شود.

حسین‌زاده در توضیح بیشتر موضوع می‌گوید: بیشتر هماهنگی‌ها و فعالیت‌های ما در هنگام نماز و در مسجد انجام می‌شد، اما چون جای ثابتی در مسجد نداشتیم، دردسر‌ها و مزاحمت‌هایی برای ما و نمازگزاران به وجود آمده بود. به همین دلیل تصمیم گرفتیم وسایل و لوازم موجود گروه را به جای دیگری ببریم، اما جای مناسبی برای رفتن ما وجود نداشت. فقط یک اتاق در گوشه مسجد حمزه وجود داشت که وسایل و لوازم مسجد مانند بلندگو، پرده‌های عزا و... در داخل آن چیده شده بود و بیشتر اوقات هم درِ آن قفل بود. با این وجود اگر اتاق را کمی جمع‌وجور می‌کردیم، می‌شد وسایلمان را در آنجا قرار دهیم.

سرانجام با آمدن محرم این فرصت به دست آمد. چندروزی به محرم مانده بود که امام‌جماعت مسجد از ما خواست پارچه‌های سیاه را از اتاق خارج و مسجد را سیاه‌پوش کنیم. امام‌جماعت کلید اتاق را به من داد و ما کارمان را شروع کردیم. بعد از نصب پرده‌ها و علم‌های عزاداری، من و تعداد دیگری از بچه‌ها داخل اتاق را جارو و تمیز کردیم. زمانی که امام‌جماعت برای خداقوت‌گویی به آنجا آمد، با دیدن اتاق و تمیزی آن ناگهان گفت: فکر نمی‌کردم اتاقی به این بزرگی باشد، جان می‌دهد برای یک دفتر خوب...

در این لحظه من گفتم: حاج‌آقا اگر اجازه بدهید، ما لوازم و وسایل خودمان را به اینجا بیاوریم و در اینجا مستقر شویم. امام‌جماعت اول مخالفت کرد، اما زمانی که اصرار ما را دید، با حضور ما تا پایان ماه محرم و صفر موافقت کرد و اتاق را در اختیارمان گذاشت. ما هم بلافاصله وسایل خود را به آنجا بردیم.

مطلب مرتبط مسجد خردوی سعدی با وقف حاج کاظم بزرگ شد

با استقرار ما در این اتاق، فعالیتمان افزایش چشمگیری پیدا کرد و هرروز تعداد زیادی از نوجوان‌های محله، به دفتر ما رفت‌وآمد می‌کردند. گاهی‌وقت‌ها نیز امام‌جماعت به دیدن ما می‌آمد و با دیدن این همه شور و حضور خوشحال می‌شد. با نزدیک شدن به پایان ماه صفر، خوشحالی ما نیز در حال تمام شدن بود، چون بعد از مراسم عزاداری باید اتاق را تحویل هیئت‌امنای مسجد می‌دادیم. من خیلی نگران بودم.

اگر اتاق را از ما می‌گرفتند، همه‌چیز خراب می‌شد. روز آخر امام‌جماعت مسجد به آنجا آمد و زمانی که چهره نگران من و جمعی از نوجوانان محله را دید، لبخندی زد و گفت: پارچه‌ها و علم‌ها را در کمد گوشه اتاق قرار دهید و از بقیه فضا استفاده کنید. این بهترین خبری بود که آرزوی شنیدنش را داشتم و از همان زمان یعنی ۱۱ سال قبل ما فعالیت خود را در قالب کانون فرهنگی، ورزشی و... مرصاد آغاز کردیم.

وی با تاسیس کانون فرهنگی‌ورزشی مرصاد، در همه زمینه‌های فرهنگی، مذهبی، ورزشی و... وارد می‌شود و موفقیت‌های چشمگیری نیز به دست می‌آورد.
تاسیس هیئت عاشقان امام زمان (عج) یکی از حوزه‌های اصلی فعالیت کانون فرهنگی مرصاد، حوزه دین و مذهب است. مسئولان کانون مرصاد با انسجام بیشتر و حمایت نوجوانان و جوانان محله فعالیت‌های مذهبی و دینی مسجد حمزه را گسترش دادند و ابتکاراتی نیز برای اولین‌بار انجام دادند.

حسین‌زاده با اشاره به این موضوع می‌گوید: با وجودی که مسجد حمزه یکی از مساجد قدیمی و معروف محله سراب است، به دلیل نداشتن متولی و مسئولی دلسوز و پیگیر، اجرای مراسم دینی و مذهبی در آن نظم و برنامه مشخصی نداشت و حتی گاهی‌وقت‌ها برخی مناسبت‌ها و مراسم مذهبی و دینی نیز فراموش می‌شد یا در آخرین لحظه نماز‌گزاران از آن باخبر می‌شدند.

مسجد حتی یک هیئت مذهبی فعال برای شرکت در مراسم و عزاداری‌های ویژه مذهبی (عزاداری محرم) نداشت، به همین دلیل در اولین اقدام تلاش کردیم یک هیئت مذهبی تاسیس کنیم. موضوع در مسجد اعلام شد و در اولین روز مشارکت ۵۰ نفر از نوجوانان و جوانان محله برای عضویت در هیئت عزاداری ثبت‌نام کردند. هیئت بعد از تشکیل، نام عاشقان حضرت مهدی (عج) را به خود گرفت. در این هیئت حتی افراد میان‌سال و پیرمرد‌های محله نیز حضوری فعال داشتند. از این زمان تمام ادعیه‌ها و مراسم مذهبی (دعای کمیل، عاشورا، ندبه و...) را هیئت عاشقان امام زمان (عج) در مسجد حمزه برگزار می‌کردند.

دعای عهد از جمله مراسم مذهبی است که هیئت عاشقان امام زمان (عج) با شکوه و حال‌وهوای خاصی در مسجد برگزار می‌کرد. معمولا یک‌کارشناس مذهبی درباره موضوع دعا بحث و گفتگو می‌کند که بر افزایش دادن و پرورش باور مهدویت در بین اهالی به‌ویژه نوجوانان محله تاثیر زیادی گذاشته است. علاوه بر این کلاس‌های آموزش روخوانی قرآن ویژه نونهالان و کودکان محله را یکی از استادان قرآن محله برگزار می‌کند. برای تشویق بیشتر نوجوانان محله به مسائل دینی، تاکنون چندین دوره اردوی فرهنگی و تفریحی به نقاط مذهبی و گردشگری استان و کشور نیز برگزار شده است. یکی از باشکوه‌ترین این سفر‌های زیارتی سفر به مسجد مقدس جمکران است که در برخی سال‌ها و هم‌زمان با جشن میلاد امام زمان (عج) انجام می‌شود.

از زمانی که هیئت عاشقان امام زمان (عج) تشکیل شده است، تمام مراسم و مناسبت‌های مذهبی نیز از قبیل مراسم عزاداری امام حسین (ع) و شهادت امام رضا (ع) با شکوه و عظمت خاصی در مسجد برگزار می‌شود.

حسین‌زاده در این باره می‌گوید: از اول محرم تا آخر صفر که هم‌زمان با شب شهادت امام رضا (ع) است، مراسم عزاداری، مداحی، روضه‌خوانی و... را هیئت در مسجد و مساجد مجاور برگزار می‌کند. در روز‌های قتل (شهادت امام حسین (ع)، شهادت امام حسن (ع) و پیغمبر (ص)) نیز مراسم سینه‌زنی و زنجیر‌زنی تا حرم مطهر امام رضا (ع) را هیئت عاشقان مهدی با همراهی تعداد زیادی از اهالی محله برگزار می‌کند؛ البته این مراسم در شب و روز شهادت امام رضا (ع) به اوج می‌رسد.

در روز شهادت امام رضا (ع) هیئت به همراه تعداد زیادی از زنان محله در حالی که شاخه‌های گل در دست دارند، به طرف حرم امام رضا (ع) حرکت کرده و با تقدیم این گل‌ها به حرم امام رضا (ع)، حماسه زنان نوغان را تکرار می‌کنند و در همان شب، مراسم شام غریبان امام رضا (ع) با شکوه خاصی در مسجد برگزار می‌شود.

فعالیت‌های فرهنگی کانون مرصاد

کانون فرهنگی مرصاد علاوه بر فعالیت‌های مذهبی، در زمینه فرهنگی نیز فعالیت‌های خوبی انجام داده و با درک و شناسایی مشکلات فرهنگی محله، کلاس‌های تربیتی مناسبی را برگزار کرده است. حسین‌زاده در ادامه می‌گوید: ما در کانون فرهنگی مرصاد یک گروه فکر و ایده‌پردازی داریم. این گروه با بررسی مشکلات و کمبود‌های محله، متناسب با مشکلات، اقدامات مناسب را انجام داده است. ما برای پرکردن اوقات فراغت نوجوانان محله، کلاس‌های تئاتر، سرود و نقاشی و... را در کانون برگزار کرده‌ایم.

همچنین برای پاسخ‌گویی به برخی شبهاتی که دشمنان و فرقه‌های منحرف در جامعه به وجود آورده‌اند، جلسات حلقه‌های معرفت، جهان‌بینی مهدویت و کرسی‌های آزاد‌اندیشی در مسجد حمزه و با مدیریت کانون در سطح مدارس و دبیرستان‌های محله نیز برگزار شده که تا حدود زیادی در برطرف شدن شبهات و شکیات اهالی موثر بوده است. علاوه بر این کانون هنری مرصاد در زمینه مشکلات اجتماعی جامعه، تحقیقات فراوانی انجام داده است و تا‌کنون نیز چند تله‌فیلم و کلیپ در زمینه انحرافات هیئت‌های مذهبی و مسئله حجاب و موسیقی تولید شده که سی‌دی آن نیز تکثیر شده و در اختیار اهالی محله قرار گرفته است.

برگزاری اولین المپیاد ورزشی محله کانون فرهنگی مرصاد در زمینه ورزشی نیز فعالیت‌های زیادی کرده و با حمایت‌های آن تاکنون چند دوره جشنواره و المپیک ورزشی محله با محوریت مسجد محله برگزار شده است. در حال حاضر این کانون با تشکیل و حمایت از چند تیم ورزشی محلی در رشته‌های مختلف ورزشی (فوتبال، پینگ‌پنگ، والیبال و...) در رده سنی نونهالان، نوجوانان و جوانان، فعال‌ترین کانون فرهنگی محله در زمینه ورزشی به شمار می‌رود.

حسین‌زاده در پایان با اشاره به استقبال خوب بچه‌های محله از ورزش می‌گوید: کانون فرهنگی مرصاد و شهرداری ناحیه با تهیه کاپ ورزشی و جوایز دیگر، تا‌کنون یک دوره لیگ پینگ‌پنگ و چند دوره جشنواره ورزشی محله را برگزار کرده است، اما به دلیل نبود امکانات و زمین ورزشی، امکان جذب همه نوجوانان محله وجود ندارد. به همین دلیل سعی کردیم بیشتر به سمت ورزش‌هایی (مانند دارت، شطرنج و ...) برویم که احتیاج به زمین ورزشی و امکانات زیاد نداشته باشد.

او در پایان می‌گوید: در مدت این ده‌سال یک نسل از نوجوانان این محله که حالا جوان‌های برومندی شده‌اند، از امکانات این کانون استفاده کرده‌اند و این فقط به خاطر موافقت و همکاری امام جماعت و هیئت‌امنای مسجد است. اگر هیئت‌امنای مساجد و معتمدان محله همکاری بیشتری با نسل امروز (جوان محله) داشته باشند، مشکلات کمتری خواهیم داشت، چون با بدگمانی و بی‌اعتنایی مشکلی حل نخواهد شد.

*این گزارش در شماره ۱۰۴ شهرآرا محله منطقه ۸ مورخ ۱۰ تیرماه ۱۳۹۳ منتشر شده است.